Бэлэмнэнии бөлөх оҕолоругар аналлаах
Тулалыыр эйгэ дьарыгын кэнспиэгэ: �Саас кэлиитэ�
Тулалыыр эйгэ дьарыгын кэнспиэгэ: �Саас кэлиитэ�
Сыала: Сааскы дьыл кэмин көстүүтүн чиҥэтии.
Соруктара: Оҕо – уус уран тылын байытыы, толкуйдуур дьоҕурун сайыннарыы, батик технологияннан уруһуйдуур интэриэһи үөскэтии, аһыныгас санаалаах буоларга итии.
Дьарыкка туттуллар мал-сал: ИКТ, хартыыналар, кэнбиэрдэр, фишкалар (дорҕоон бэлиэлэрэ),
Оҕо туттар мала: киистэ, батик, бэлэм уруһуйдаммыт хартыыналар, күлүүс тыллара, салфетка.
№
Дьарык этаптара
Дьарык хамыыта
Дьарык хаамыыта
Оҕолор хамсаныылара
Иитээччи хамсаныыта
Бириэмэ
1.
Киирии
– Үтүө күнүнэн оҕолоор!
– Биһиги I- кы Хомустаах оҕо саадыттан эһигини кытта билсиһэ, оонньуу кэллибит.
– Оҕолоор билигин билсиһэ таарыйа сиэттиһэн баран бэйэ-бэйэбитигэр мичээрдэ бэлэхтэһиэххэ уонна ааккытын этэ – этэ, бу чуорааны ыытан иһиҥ.
– Үтүө күнүнэн!
Оҕолор сиэттиһэн төгүрүччү тураллар, ааттарын ааттыыллар, бэйэ – бэйэлэригэр мичээрдииллэр.
Дорооболоһобун.
Оҕолор ааттарын ааттыы- ааттыы мичээрдиибин.
3 мүн.
2.
Оҕо билиэн- көрүөн баҕарар баҕатын көҕүлээһин
(мотивация)
– Истиҥ эрэ, туох иһиллэрий?
– Оҕолоор, көрүн эрэ, чыычаах биһиэхэ сурук аҕалбыт. Бу суругу биһиэхэ, ким суруйан ыыппыт, билиэххитин баҕараҕыт, ааҕабын дуо?
Болҕойон истиҥ:
�Үтүө күнүнэн оҕолор! Мин эһиэхэ айаннаан иһэн мунан хааллым. Баһаалыста көмөлөһүҥ! Дьыл кэмэ Саас�.
– Бу суругу ким суруйбут, оҕолор?
– Оҕолоор, Сааска көмөлөһөргө бэлэмҥит дуо?
Чуумпуран истээллэр.
Оҕолор эппиэттэрэ:
Слайданы көрөллөр, иитээччини истэллэр.
Оҕолор эппиэттэрэ:
Оҕолор эппиэттэрэ
Чыычаах саҥата иһиллэр
Слайдаҕа тумсугар суруктаах чыычаах көстөр.
Бастаан сурук таһын ааҕабын, кэнбиэртэн ылан суругу ааҕабын.
2 мүн.
3.
Соһуччу – дьикти түгэн.
Фея: – Үтүө күнүнэн оҕолоор!
– Көрүн оҕолор, биһиэхэ Фея тиийэн кэллэ!
Фея: –Мин эһиги Сааһы көрдуу баран эрэргитин билэммин, эһиэхэ көмөлөһөөрү сорудахтары аҕаллым. Бу сорудахтары толордоххутуна Сааһы булуоххут.
Оҕолор Феяны кытта дорооболоһоллор.
Музыка тыаһыыр, Фея киирэн кэлэр.
Фея тахсан барар.
4
Сүрүн чааһа
�Сурааһынна тат�
�Төгүрүгү кырааскалаа�
�Атыны бул�
Фишканнан улэ �Тыллары сөпкө таһаар�
– Чэ, оҕолоор, 2 сорудаҕы толоруоххайыҥ.
�Сурааһынна тат�. Кыһыҥҥы уонна сааскы айылҕа көстүүлэрин
арааран сурааһынна тардыҥ. Саас көстүүлэрин от күөх харандааһынан, бэйэ-бэйэлэрин холбуугут, кыһынны айылҕа көстүүлэрин халлаан күөх харандааһынан бэйэ – бэйэлэригэр холбуугут.
�Төгүрүгү кырааскалаа�. Кыһын дьон тугу үлэлиирин, халлаан күөх харандааһынан, онтон саас дьон тугу үлэлиирин от күөх харандааһынан, анныгар баар төгүрүктэри кырааскалыыгыт.
�Атыны бул�.
4 хартыынаттан атынын бул. Икки эрээккэ түөртүү хартыыналар сыталлар. Онтон атын хартыынаны булан төгүрүтэҕит.
– Көрүөххэйин эрэ сорудахтары сөпкө толордугут дуо?
– Маладьыастар! Сорудахтарбытын сөпкө толороммут бастакы күлүүс тылын буллубут.
– Оҕолоор, сааһы ханнык чыычаахтар аҕалалларын билэҕит дуо?
– �Таммах, чыычаах, чалбах� диэн тыллары фишканан сөпкө сааһылаан таһаарыахтаахпыт.
– Оҕолоор, аһаҕас дорҕоону хайдах өҥнөөх фишканнан бэлиэтиибитий?
– Онтон бүтэй дорҕоону хайдах фишканнан бэлиэтиир этибитий?
– Уонна бу ханнык дорҕоон бэлиэтэй?
– Маладьыастар!
– Оҕолоор, сылайдыгыт дуо? Кыратык сынньанан оонньоон ылыаҕыҥ. Манна миэхэ чугаһаан эрэ.
Оҕолор сибэккилэри талан 3 хамаандаҕа арахсаллар.
(оҕолор сорудахтары толороллор)
Күлүүһү көрөллөр.
Слайданы көрөллөр.
Оҕолор эппиэттэрэ: кыьыл – түөрт муннук.
Оҕолор эппиэттэрэ: от күөх – төгүрүк.
Оҕолор эппиэттэрэ: уһун аһаҕас.
Салгыы сорудахтары толороллор
Оҕолорго сибэкки түҥэтэбин, 3 хамаандаҕа араарабын.
Фея биэрбит сорудахтарын ылан быһааран биэрэбин.
2 хамаандаҕа сорудахтарын быһааран биэрэбин.
3 хамаандаҕа сорудахтарын быһааран биэрэбин.
(Слайдаҕа күлүүс кестер).
�Таммах, чыычаах, чалбах� диэн тыллар слайдаҕа көстөр.
Кылгас аһаҕас дорҕоон бэлиэтин көрдөрөбүн.
Бутэй дорҕоон бэлиэтин көрдөрөбүн.
Уһун аһаҕас дорҕоон бэлиэтин көрдөрөбүн.
3 мүн
Физминутка �Күн сардаҥата�
– �Күн сардаҥата� сааскы кэм көстүүлэрин ааттыы – ааттыы, салгыы атын оҕоҕо чуораанчыгы биэрэн иһэҕит.
Чуораанчыгы тыаһата – тыаһата айылҕа көстүүлэрин ааттыыллар.
Чуораанчык биэрэбин, оонньуу быраабылатын баһаарабын.
2 мүн
– Оҕолор, маладьыастар эһиги Кыһын сорудаҕтарын барытын толордугут, күлүүспүт арыллыбыт
Слайда көрөллөр.
Саас: – Үтүө күнүнэн, оҕолоор.
– Үтүө күнүнэн! Сандал Саас! Тоҕо санаарҕаатын, хомойдуҥ?
Саас: – Кыһын миигин тымныы замокка хатаан кэбиһэн, наһаа хомойдум.
– Оҕолоор, Сааһы хайдах үөрдэбит?
– Арай, хартыына оҥорон
бэлэхтээтэхпитинэ, үөрүө дии саныыгыт дуо?
– Билигин биһиги мастерскойга барыахпыт.
– Көрүҥ эрэ оҕолоор, биһиги уруһуй Феятыгар тиийэн кэллибит. Кини биһиэхэ хартыына уруһуйдуурга көмөлөьүөҕэ.
Фея: – Үтүө күнүнэн оҕолоор!
– Үтүө күнүнэн!Фея! Биһиги эйиигиттэн көрдөһүүлээх кэллибит, биһиэхэ баһаалыста Саасчаананы үөрдэргэ көмөлөһүөҥ дуо?
– Биһиги эйиигин кытта Сааска бэлэх оноруохпутун баҕарабыт.
Фея: Ээ сөп, көмөлөһөн бөҕө буоллаҕа дии. Биһиги батик көмөтүнэн сааскы сибэккилэри уруһуйдуохпут. Эһиги сибэкки уруһуйдуургутун сөбүлүүгүт дуо?
Фея: Билигин бу сибэккилэри кырааскалыахпыт. Ол иннинэ тарбахтарбытын эрчийиэххэйин.
Оҕолор Сааһы кытта дорооболоһоллор.
Оҕолор эппиэттэрэ.
Оҕолор эппиэттэрэ: бэлэхтиибит.
Мастерскойга айанныыллар.
Оҕолор дорооболоһоллор.
Слайдаҕа аһыллыбыт күлүүс көстөр.
Саас киирэн, оҕолору кытта дорооболоһор.
Сааһы кытта кэпсэтэбин.
Оҕолор эппиэттэрин истэбит.
Оҕолору эрдэ бэлэмнэммит остуолга аҕалтыыбын.
Феяны кытта кэпсэтии.
2 мүн
Тарбах эрчиллиитэ
Тарбахчааннарбыт таммах буолуохтара.
Тики-таки! Чок-чок!
Таммах, таммах таммалыыр,
Тики-таки! Чок-чок!
Таммах ырыа ыллыыр
Тики-таки! Чок-чок!
Сылбай ууну хаар иһэр
Тики-таки! Чок-чок!
Сардаҥалаах саас иһэр.
Оҕолор тарбах эрчиллиитэ онороллор.
Илиилэрэ үөһээ - аллараа хамсыыр.
Ытыска тарбахтарын төбөтүнэн тоҥсуйаллар.
Илиилэрэ үөһээ - аллараа хамсыыр.
Тарбахтарын саратан хамсаталлар.
Илиилэрэ үөһээ - аллараа хамсыыр.
Ытыстарын холбоон долгуннууллар.
Илиилэрэ үөһээ - аллараа хамсыыр.
Тарбахтарын саратан ытыстарын эргитэллэр.
Оҕолору кытта тарбах эрчиллиитин оҥорсобун.
1 мүн
Уруһуй �Сибэкки�
Маладьыастар. Чэ, эрэ киистэлэрбитин ыллыбыт уонна бу сааскы сибэккилэри кыраскалаан саҕалыыбыт.
Оҕолор уруһуйдууллар.
Фея, Саас буолан оҕолорго уруһуйдуулларыгар көмөлөһөбүт
5 мүн
Түмүк
Уруһуйдаргытын көрдөрүҥ эрэ, олус кыраһыабай сибэккилэри уруһуйдаабыккыт, маладьыастар. Бу сибэккилэрбитин Саасчаанаҕа бэлэхтиэххэйин.
Саас: Баһыыбаларын, оҕолоор! Махтанан туран барыгытын Сандал сааһынан эҕэрдэлиибин.
Уруһуйдарын Саасчаанаҕа бэлэхтииллэр
Оҕолор уруһуйдарын көрөбүт.
1 мүн
Рефлексия
Оҕолоор, бүгүҥҥү дьарыкка туох саҥаны биллигит? Тугу сөбүлээтигит?
– Манан биһиги дьарыкпыт бутэр.
Көрсүөххэ диэри!
Оҕолор эппиэттэрэ:
– Көрсүөххэ диэри!
Саас тахсан барар.
1 мүн