"Дикие животные"
Язык издания: русский
Периодичность: ежедневно
Вид издания: сборник
Версия издания: электронное сетевое
Публикация: "Дикие животные"
Автор: Боргоякова Инна Михайловна
Конспект организованной образовательной деятельности в старшей группеТемазы: «Сас ан,нар»Ситуация: «Тиинiч,екке полысчабыс»Оон костег: пiлiс алар тиксi угредiг тогыстар хоостыра олганнарны наа пiлiс аларына он,дайлар тимнирi.Погiннер:-узун гласнай тапсагларны состерде орта адирга конiктiрерi;-ан,нар таныпчатхан состернен,танызары.Сурыгларга нандыр полары, ан,нарны айирга конiктiрерi, чибiргеге читiре санап пiлерге, геометрическай фигураларны пiлерге.1.Угредiгнiн, кiрiс чардыгыПриветствие: чалахай иртеннен, Гаврил, чалахай иртеннен, Софья, чалахай иртеннен, Мартин, чалахай иртеннен, Афанасий, чалахай иртеннен, Аймир. Чалахай часхы иртеннен, сарыг кунiч,ек. Чалахай часхы иртеннен, кок тигiр. Чалахай часхы иртеннен, прайзына.Воспитатель пiчiк таапча, анда тиин олганнарнын, суранча полыс пирерге азыхтарын чiдiр салтыр, полыс пирелер бе?-ХА, ха, ха!Мин сiрердi тайгызар ан,нар зар позытпассым, нога Узут Арыг пiске тарынчазын,, сiрер анда суулазызар, анда-мында мусор тастирзер.Олганнар Узут Арыгдан, суранналар, чарат пiс чахсы позыбысты тудынарыбыс тайгыда. Ха, ха, ха ! Че, чарир палач,ахтар парар алнында, минi комес ан,ыч,ахтарнан, таныстыр салан,ар,анан, мин сiрерге хайхастыг кибiс сыйлап пирем1.Доскада ан,нар: аба, тулгу, хозан, тиин, пуур.-Аба хайдаг? Аба курен,. Аба ниме итче? Аба турча.-Тулгу хайдаг? Тулгу койтiк .Тулгу ниме итче? Тулгу азых тiлепче.-Хозан хайдаг? Хозан пора. Хозан ниме итче? Хозан чугурче.-Пуур хайдаг? Пуур ачын. Пуур ниме итче? Пуур китенче. -Тиин хайдаг? Тиин ачыныстыг. Тиин агасха атыхча.2.Аба паза хозан (орта геометрическай фигураны сал) -Ам олганнар, геометрическай фигураларнан, абаны паза хозанны пудiр саларга. Тынаныс-хыймыраныс «Саасхан» ойынны ойнирга. Ойнир алнында кем саасхан поларын санап таапчалар: 1,2,3,4,5, пiс ойнирбыс, син сых.Саасхан круг iстiнде турча. Прайзы чоохтанча:Саасхан, саасхан, чоохтап пир,Саасхан, саасхан, козiт пир,Хайди абач,ах пас чорче?Хайди тулгу чугурче?Хайди хозанах ойлапча?Саасхан козiтче, анан, пасха паланы саасхан поларга сыгарча.3.Узут Арыг пiске хайхастыг кибiс пирдi, ам олганнар саннар 1сырагара 20 орта салыбызын,ар, прайзы кибiссер турып учугалар тайгызар. Агас аразы, чазылар, тайгылар ол прай пiстiн, тореен чирiбiс.-Кем кибелiс пiлче тореен чирiбiстен,ер. Хакасиям минiн,Торiткен чирiм, Хакасиям минiн,Магаа кулiнче чарых оттарын,,Чалбах чазыларын,,позiк тагларын,Пiр дее ундулбас минiн, чуреемде. Хайда даа чорзем,сагызым синде, Чарых куннiг чир, Хакасиям минiн,, Чобаг пiлбинчебiн синiнен, хадада, Хыя парзыннар прай чобаглар.!Ам тайгызар читтiбiс. Абач,ах тогас парды.-Абач,ах син пiлбинчезiн, хайда чуртапча тиин?Чох, мин ам на хысхы соонан, усхандым.-Олганнар кем пiлче кибелiс абанан,ар? (Афанасий)Че паралар, анан, андар - Прай ан,нарнын, койтiк (тулгу) -Тулгу,тулгуч,ек, чоохтап пир тиин сагаа тогасхан ма?Чох, мин пуурден, тис парим, анын, суран,ар-Изен,пуур. Син пуур, пiлчезiн, ме, хайда тиинiч,ек чуртапча?(чох, корбеем)-Оолганнар, пiреезi кибелiс пуурден,ер пiлче бе? Пуурiч,ек сагаа кибелiс чоохтап пирибiс а син тулгуч,ектi хорыхтырба. Сарыг чазыда чортып парыбыссам, Чалбах iзiм коп халадыр. Чабал даа малы чiтпарза, Чабал позыма найналар.-Корiн,ер, пу агастын, алтында ниме чазын салтыр? (хозанах) Хайран хозанах,хозанах, Прай нимеден, чочыпча. Прай нимеден, хорыхча, Че, андаг даа полза, Чуртирга сагынча, парасханах. Хозан, хозаннах тииннi коргезiн, ме?-Коргем,коргем палач,ахтар, тиинiчек астап пари, азыхтарын чидiр салтыр.-Хозанах пiс агаа азыхтан, полыс пирерге тайгазар хайхастыг кибiстен, учух килдiбiс.-Тiгi агаста чуртапча, ой олганнар нимеде ылгапча.-Тиинiч,ек, ылгаба, пiс сагаа полыс пирербiс.4.Чач,ында хоостар палалар сиип тиинiч,ектiн, чиистернi пiрiктiрчелер5.Узут Арыг сас ан,нарны паза ибдегi малларны аймастыр салтыр, пiске кирек он, саринзар ибдегi малларны салыбызарга, сол саринзар сас малларны.Узут Арыг сiрернi сагынган, он, сарии паза сол сариин пiлбинче,че сiрер прай ниме пiлчезер.6.Тиин азыгын олганнар тимнепчелер: пластилиннен, мискеч,ек итчелер, торымны сырлапчалар, желудьты.7.Олганнар, занятие кем-ге хыныг полган кок пурiч,ектер алып алан,ар, кем хынмаан курен, пурiч,ек алып алзын.