Публикация. Планирование деятельности по обучению дошкольников татарскому языку. Саттарова Гузель Ринатовна

Планирование деятельности по обучению дошкольников татарскому языку

Язык издания: русский
Периодичность: ежедневно
Вид издания: сборник
Версия издания: электронное сетевое
Публикация: Планирование деятельности по обучению дошкольников татарскому языку
Автор: Саттарова Гузель Ринатовна

Планирование деятельности по обучению дошкольников татарскому языкуМетодическое пособиеКазань«ХЭТЕР» 2024УДК 512.145ББК 81.2Тат П37Авторы: Кидрячева Р.Г., Камалова А.И., Саттарова Г.Р. Сафина А.Ю., Усманова Р.М., Габдрафикова Л.Д., Халикова Т.М.Рецензенты:Фатхуллова Кадрия Сунгатовна — кандидат филологических наук, доцент кафедры общего языкознания и тюркологии (Институт филологии и межкультурной коммуникации им. Льва Толстого КФУ);Шамсутдинова Расима Равилевна — кандидат филологических наук, зав. кафедрой татарского языка и литературы Института развития образования РТ;Саттарова Гузель Ринатовна — воспитатель первой квалификационной категории МАДОУ «Детский сад № 322 комбинированного вида» Вахитовского района г.Казани Саттарова Г.Р. и др.П37 Планирование деятельности по обучению дошкольников татарскому языку. Методическое пособие. — Казань : Татарское республиканское издательство «ХЭТЕР», 2024. — 171 б. ISBN 978-5-94113-490-8ISBN 978-5-94113-490-8© Татарское республиканское издательство «ХЭТЕР», 2024Пояснительная записка Планирование образовательного процесса в режимных моментах по обучению татарскому языкуСогласно ФГОС ДО педагог «должен обладать основными компетенциями, необходимыми для создания социальной ситуации развития детей, соответствующей специфике дошкольного возраста», которое предполагает грамотное планирование воспитательно-образовательного процесса.С целью оптимизации процесса планирования образовательной деятельности и в помощь педагогам по равномерному распределению программного материала и видов деятельности дошкольников, опираясь на учебно-методический комплект «Говорим по-татарски», нами было разработано методическое пособие с рекомендациями по обучению детей татарскому языку. В средней группе организация образовательного процесса по проекту «Минем өем» проводится в режимных моментах с учетом утреннего отрезка времени, прогулки на свежем воздухе, вечернего отрезка времени. В старшей группе — один раз в неделю в форме организованной образовательной деятельности и один раз в неделю в режимных моментах с учетом утреннего отрезка времени, прогулки на свежем воздухе, вечернего отрезка времени. В подготовительной группе — два раза в неделю в форме организованной образовательной деятельности и один раз в неделю в режимных моментах с учётом утреннего отрезка времени, прогулки на свежем воздухе, вечернего отрезка времени. В режимные моменты рекомендуется большое внимание уделять дидактическим играм, развивающим играм, словесным упражнениям, театрализованной деятельности, хороводным играм, играм малой подвижности, словесным, настольным играм, разучиванию стихотворения, работе в тетрадях, сюжетно-ролевые игры с использованием предметов-заместителей на бытовые, производственные темы, строительные, театрализованные игры, игры на закрепление правил дорожного движения и правил поведения на улицах города, пальчиковые игры, рисование под проговаривание текста палочкой, игры-забавы, настольно-печатные игры, дидактические игры, игры на развитие мелкой моторики, словесные и речевые игры, игры-имитации, чтение художественной литературы, где каждый ребёнок — активный участник, имеет роль, говорит на своём родном языке, используя знакомую лексику на татарском языке.Для закрепления пройденного материала проектов «Минем өем», «Уйный-уйный үсәбез», «Без инде хәзер зурлар, мәктәпкә илтә юллар» для воспитателей групп предлагается обучающий игровой материал. Методические рекомендации разработаны на основе:

программы «Обучение русскоязычных детей татарскому языку в детском саду» (авторы Саттарова .Г.Р., Кидрячева Р.Г.,

Камалова А.И., Алексеева Р.М., Исаева Р.С.);

учебно-методических комплектов «Татарча сөйләшәбез» — «Говорим по-татарски» для русскоязычных детей 4–7 лет (авторы Саттарова Г.Р., Кидрячева Р.Г., Камалова А.И., Камалова А.Д., Алексеева Р.М., Исаева Р.С., Нургалиева М.С., Ситдикова В.Р.,

Шарипова Л.А.);

санитарно-эпидемиологических правил и нормативов;

методического пособия в помощь педагогам ДОО в плани-ровании работы в условиях реализации ФГОС ДОО «Татарча да яхшы бел, русча да яхшы бел» (автор Саттарова Г.Р., Камалова А.Д., Сафиуллина Ч.М., Миннекаева А.Т., Габдрахимова А.Х.);

региональной программы дошкольного образования «Сөе- неч — Радость познания» (автор Шаехова Р.К.).

Календарное планирование на каждый отрезок времени в режиме дня помогает педагогу равномерно распределить программный материал в течение месяца, своевременно закрепить его, избежать перегрузки, спешки. Правильно составленный план работы вносит ясность, предсказывает трудности, экономит время, повышает ответственность, облегчает работу, позволяет сосредоточить внимание на главных задачах реализации образовательной программы, придерживаясь основных принципов дошкольного образования в соответствии с ФГОС ДО.«МИНЕМ ӨЕМ» проектының тематик планы (4–5 яшьлек балалар өчен)Лексик минимум – якынча 62 сүз.Үзләштерү өчен тәкъдим ителгән сүзләр: әти, әни, кыз, малай, әби, бабай, мин, исәнмесез, исәнме, сау булыгыз, сау бул, эт, песи, әйе, юк, әйбәт, ипи, алма, сөт, чәй, рәхмәт, мә, тәмле, кил монда, утыр, бир, аша, эч, зур, кечкенә, матур, туп, курчак, куян, аю, хәлләр ничек, уйна, пычрак, чиста, ю, бер, ике, өч, дүрт, биш, утырыгыз, басыгыз, ал; Ничә? Нинди? Бу кем? Кем юк? Син кем? Кем анда?Сөйләм үрнәкләре:— Бу кем?— Әти (әни, бабай, әби, кыз, малай).— Кем юк?— Әти (әни, бабай, әби, малай, кыз).— Исәнмесез!— Син кем?— Мин Коля (Оля). — Мин малай.— Сау булыгыз!— Исәнме, әни (әти, бабай, әби, кыз, малай, Мияу, Акбай)! — Сау бул, әни (әти, бабай, әби, кыз, малай)!— Кем анда?— Мин песи. Мин Мияу.— Кил монда.— Мин эт. Мин Акбай. — Кил монда.— Син Коля? — Әйе, Коля. — Син малай (кыз)? — Әйе (юк).— Әти? (Әни, бабай, әби, кыз, малай.) — Әйе.— Әни? (Әти, бабай, әби, кыз, малай.) — Юк.— Малай? — Юк, кыз. — Кыз?— Әйе, кыз.— Хәлләр ничек? — Әйбәт.— Мә ипи (алма, сөт, чәй). — Рәхмәт, әби!— Коля, мә ипи (алма, сөт, чәй). — Рәхмәт!— Мияу, кил монда. Утыр. (Акбай, Коля, Оля.)— Оля, кил монда. Мә ипи (алма, сөт, чәй). Ипи (алма, сөт, чәй) тәмле (ме)?— Ипи (алма, сөт, чәй) тәмле. Рәхмәт!— Мә тәмле алма (ипи).— Мә, ипи (алма) аша.— Мә, сөт (чәй) эч.— Бу нәрсә?— Туп (курчак, куян, аю).— Курчак (туп, куян, аю) бир. — Мә курчак (туп, куян, аю).— Бу нәрсә? — Аю (курчак, куян, туп).— Аю (курчак, куян, туп) нинди?— Аю (курчак, куян, туп) зур (матур, кечкенә, әйбәт).— Аю (курчак, куян, туп) нинди?— Аю (курчак, куян, туп) зур (кечкенә, матур, әйбәт).— Аю (курчак, куян, туп)? — Әйе.— Курчак (аю, куян, туп)? — Юк.— Бу нәрсә?— Аю (курчак, куян, туп).— Мә аю (курчак, куян, туп). Уйна.— Коля, кил монда. Уйна. — Оля, кил монда. Уйна.— Аю (курчак, куян, туп) бир.— Аю (курчак, куян, туп) нинди?— Аю (курчак, куян, туп) зур.— Аю (курчак, куян, туп) кечкенә.— Мә зур аю (курчак, куян, туп).— Мә кечкенә аю (курчак, куян, туп).— Аю (курчак, куян), кил монда. Аша (утыр, эч, уйна).— Коля (Оля), аю (курчак, куян, туп) ю.— Туп (курчак, куян, аю) нинди?— Туп (курчак, куян, аю) пычрак (чиста).— Туп ю.— Туп чиста?— Юк, туп пычрак. (Әйе, туп чиста.)Ю, ю, ю — туп (курчак, аю, куян) ю. — Ничә?— Бер (ике, өч, дүрт, биш) алма.— Ничә малай?— Бер (ике, өч, дүрт, биш) малай.— Ничә кыз?— Бер (ике, өч, дүрт, биш) кыз.— Өч?— Юк.— Ике? — Әйе.— Ничә аю (туп, курчак, куян)?— Бер (ике, өч, дүрт, биш) аю.«МИНЕМ ӨЕМ» проекты (4–5 яшьлек балалар өчен)Максат: Татар теленә кызыксыну уяту, аралашу теләге тудыру.Бурычлар:

Гади диалогта катнаша белү, хәтер, зиһен үстерү.

Бер-береңне тыңлау, ишетү сыйфатлары тәрбияләү.

Сүз байлыгы булдыру, сөйләмдә активлаштыру.

«УЙНЫЙ-УЙНЫЙ ҮСӘБЕЗ» проектының тематик планы (5–6 яшьлек балалар өчен)Лексик минимум — якынча 45 сүз.Үзләштерү өчен тәкъдим ителгән сүзләр: кишер, нинди, баллы, ничә, суган, бәрәңге, алты, җиде, сигез, тугыз, ун, кыяр, кәбестә, кызыл, сары, яшел, кирәк, юа, нәрсә кирәк, аш, ботка, кашык, тәлинкә, чынаяк, зәңгәр, күлмәк, чалбар, ки, сал, йокла, бит, кул, өстәл, урындык, карават, яратам, бар, хәерле көн, күп; Нәрсә бар? Бу нәрсә?Уртанчылар төркемендәге темалар (гаилә, ашамлыклар, уенчык- лар, саннар) ел дәвамында кабатлана. Сөйләм үрнәкләре:— Бу нәрсә? — Кишер.— Мә кишер.— Нинди кишер (суган, бәрәңге, кәбестә, кыяр)?— Зур (кечкенә) кишер (суган, бәрәңге, кәбестә, кыяр).— Мә зур (кечкенә) кишер (суган, бәрәңге, кәбестә, кыяр). — Рәхмәт!— Зур кишер (суган, бәрәңге, кәбестә, кыяр).— Кечкенә кишер (суган, бәрәңге, кәбестә, кыяр).— Чиста кишер (суган, бәрәңге, кәбестә, кыяр).— Пычрак кишер (суган, бәрәңге, кәбестә, кыяр).— Кишер (суган, бәрәңге, кәбестә, кыяр) нинди? — Кишер (суган, бәрәңге, кәбестә, кыяр) тәмле, зур (кечкенә), матур, чиста (пычрак).Кишер баллы.Алма баллы.— Мә кишер (алма), аша. Баллы?— Әйе, баллы. Рәхмәт!— Ничә кишер (суган, бәрәңге, кәбестә, кыяр)? Сана.— Ике (1–10) кишер (суган, бәрәңге, кәбестә, кыяр). — Оля, кил монда. Мә ике (1–10) кишер (суган, бәрәңге, кәбестә, кыяр).— Ике (1–10) кишер (суган, бәрәңге, кәбестә, кыяр).— Оля, кыяр (суган, бәрәңге, кәбестә, кишер) бир.— Мә кыяр (суган, бәрәңге, кәбестә, кишер). — Рәхмәт!— Коля, (1–10) кәбестә (суган, бәрәңге, кишер, кыяр) бир.— Мә, (1–10) кәбестә (суган, бәрәңге, кишер, кыяр). — Сау бул, Коля!— Ничә кыяр (суган, бәрәңге, кәбестә, кишер)?— Бер (1–10) кыяр (суган, бәрәңге, кәбестә, кишер). — Кыяр (суган, бәрәңге, кәбестә, кишер) пычрак.— Бу туп.— Туп (алма) нинди?— Туп (алма) сары (кызыл, яшел).— Нинди туп (алма) юк?— Кызыл (сары, яшел) туп (алма) юк.— Кишер (суган, бәрәңге, кәбестә, кыяр) кирәк? — Кирәк.— Коля, нәрсә кирәк?— Кыяр (суган, кишер, бәрәңге, кәбестә) кирәк.— Нинди кыяр?— Яшел (тәмле, чиста) кыяр.— Кыяр (суган, кишер, бәрәңге, кәбестә) пычрак. — Мә кыяр (суган, кишер, бәрәңге, кәбестә) ю.— Оля кыяр ( суган, кишер, бәрәңге, кәбестә) юа.Тәмле аш (ботка, сөт, ипи, чәй).— Нәрсә кирәк?— Аш (ботка, сөт, ипи, чәй, кишер, кәбестә, кыяр, бәрәңге) кирәк. — Нинди аш (ботка, сөт, ипи, чәй, кишер, кәбестә, кыяр, бәрәңге)?— Тәмле аш (ботка, сөт, ипи, чәй, кишер, кәбестә, кыяр, бәрәңге). — Мә аш (ботка, сөт, ипи, чәй, кишер, кәбестә, кыяр, бәрәңге) аша (эч).— Рәхмәт! Аш (ботка, сөт, ипи, чәй, кишер, кәбестә, кыяр, бәрәңге) тәмле.— Кашык (тәлинкә, чынаяк) бир.— Нинди кашык (тәлинкә, чынаяк)?— Зур (кечкенә, сары, яшел, кызыл, зәңгәр).— Ничә кашык (тәлинкә, чынаяк)?— (1–10 га) кашык (тәлинкә, чынаяк).— Мә (1–10) кашык (тәлинкә, чынаяк). — Мә кызыл (сары, яшел, зәңгәр) чынаяк (тәлинкә, чынаяк). Яшел (кызыл, сары, зәңгәр) күлмәк (чалбар).Чиста күлмәк (чалбар).Матур күлмәк (чалбар).Күлмәк (чалбар) юк.— Оля, күлмәк (чалбар) бир.— Нинди күлмәк (чалбар)?— Сары (кызыл, яшел, зәңгәр) күлмәк (чалбар).— Ничә күлмәк (чалбар)?— Бер (1–10) күлмәк (чалбар).— Курчак, чалбар (күлмәк) ки (сал).— Оля, чалбар (күлмәк) бир.— Мә чалбар (күлмәк).— Рәхмәт! Курчак, мә чалбар (күлмәк) ки (сал).— Курчак, йокла.— Хәерле көн!— Мә су, бит (кул) ю.— Бит (кул) чиста.— Бит (кул) чиста.— Әйе, бит (кул) чиста.— Зур (кечкенә) урындык (өстәл, карават).— Зур аю, мә зур карават (өстәл, урындык).— Кечкенә аю, мә кечкенә карават (өстәл, урындык).— Нәрсә кирәк?— Карават (өстәл, урындык) кирәк.— Нинди карават?— Зур (кечкенә, сары, яшел, зәңгәр) карават.— Мә зур карават. — Рәхмәт!— Мин алма (ипи, сөт, чәй, ботка, аш, кыяр, кәбестә, бәрәңге, кишер) яратам.— Мин Коля(ны) (Оля(ны) яратам.— Мин курчак(ны) (аю(ны), песи(не), эт(не), куян(ны) яратам.— Нәрсә бар?— Туп (курчак) бар.— Нәрсә юк?— Туп (курчак) юк.«Бар», «юк» сүзләрен кулланып, «Гаилә», «Яшелчә», «Уенчык- лар» темаларын кабатлау.Диалогларны кабатлау.«Кибетле» уеннары.«УЙНЫЙ-УЙНЫЙ ҮСӘБЕЗ» проекты(5–6 яшьлек балалар өчен)Максат: Үзара һәм зурлар белән көндәлек тормышта татарча аралашуга чыгу.Бурычлар:

Сүз байлыгын арттыру, сөйләм күнекмәләрен формалаштыру.

Гади сорауларны аңлап җавап бирү, мөрәҗәгать итә белү, көндәлек яшәештә аралашу.

Әдәпле итеп кара-каршы сөйләшә белү күнекмәләрен тәрбияләү.

«БЕЗ ИНДЕ ХӘЗЕР ЗУРЛАР — МӘКТӘПКӘ ИЛТӘ ЮЛЛАР» проектының тематик планы (5–6 яшьлек балалар өчен)Лексик минимум — якынча 60 сүз.Үзләштерү өчен тәкъдим ителгән сүзләр: син кем, хәерле көн, тычкан, йоклый, утыра, ашый, ашыйм, эчә, эчәм, уйный, уйныйм, утырам, барам, сикер, сикерәм, сикерә, йөгерә, йөгер, йөгерәм, чәкчәк, өчпочмак, яшь, төлке, бүре, керпе, тавык, әтәч, үрдәк, чана, шуа, шуам, бие, бии, биим, ак, кара, җырла, җырлыйм, зур рәхмәт, китап укый, рәсем ясыйм, укыйм, дәфтәр; Бу кем? Бу нәрсә? Нишли? Нишлисең? Кая барасың? Син нишлисең? Нәрсә яратасың?Проектның эчтәлеге: уртанчылар, зурлар төркемендә өйрәнгән сүзләргә таянып аралашуга корылган. Сөйләм үрнәкләре:— Хәерле көн, әни (әти, бабай, әби)!— Хәерле көн, Оля (Коля)!— Песи нишли?— Песи йоклый.— Әни нишли? — Әни утыра.— Коля нишли?— Коля ашый (эчә).— Мияу, нишлисең?— Ашыйм.— Акбай, нишлисең? — Эчәм.— Оля (Коля), нишлисең? — Уйныйм.— Кая барасың?— Кафега барам.— Син нишлисең?— Мин бәрәңге ашыйм (чәй эчәм, уйныйм, барам, утырам, йоклыйм).Туп, туп, Матур туп. Сикер-сикер, Матур туп.Куян сикерә (йөгерә). Туп сикерә.Песи сикерә (йөгерә).Төлке сикерә (йөгерә).— Йөгер! Син нишлисең? — Мин йөгерәм.— Мин чәкчәк ашыйм.— Мин өчпочмак ашыйм.— Сиңа ничә яшь? — Миңа 6 яшь.— Мин бүре. Мин зур, матур, чиста.Әтәч зур, матур.Тавык кечкенә, матур.— Син кем?— Мин үрдәк.Куян чана шуа.Мин чана шуам.— Аю, әйдә бие!— Оля кызыл шар ярата?— Юк.— Оля яшел шар ярата?— Әйе, мин яшел шар яратам.— Cин нишлисең? — Мин җырлыйм.Җырлыйбыз. Зур рәхмәт.Кыз китап укый.Рәсем ясыйм — алма ясыйм. Мәктәп.— Кем укый?— Мин укыйм.Бик тәмле.Терем-терем, теремкәй, Зур түгел, кечкенә.Теремкәйдә тычкан яши.Теремкәйдә куян яши.Теремкәйдә бүре яши.Теремкәйдә төлке яши.Теремкәйдә аю яши. Алар бик дус.— Кәҗә кая?— Әнә кәҗә кәбестә ашый. Кәҗә кәбестә ярата.— Мин ипи яратам. Песи, син нәрсә яратасың? — Мин сөт яратам. Сөт тәмле.— Мә, кәҗә, ботка аша.— Юк, кәбестә яратам. Кәбестә тәмле.«БЕЗ ИНДЕ ХӘЗЕР ЗУРЛАР — МӘКТӘПКӘ ИЛТӘ ЮЛЛАР» проекты(6–7 яшьлек балалар өчен)Максат: Балаларның көнкүрешкә, табигатькә, җәмгыятькә кагылышлы сүзләр исәбенә сөйләмнәрен баету, сүз һәм сүзтезмәләрне төрле ситуацияләрдә кулланышка кертү.Бурычлар:

Сөйләмне аралашу чарасы буларак камилләштерү, файдалана белү күнекмәләренә өйрәтү.

Мөстәкыйль фикер йөртергә, җавап бирергә күнектерү, балада үзенең сөйләме белән кызыксыну һәм сизгерлек уяту.

Сөйләм әдәбе (сорау, гозер, мөрәҗәгать итү, рәхмәт белдерү, исәнләшү, саубуллашу) кагыйдәләрен камилләштерү.

ЭЧТӘЛЕКПояснительная записка. Планирование образовательного процесса в режимных моментах по обучению татарскому языку ............ 3Уртанчылар төркеме. «Минем өем» проекты буенча тематик план ............................................................................................................ 4«Минем өем» проекты (4-5 яшьлек балалар өчен) ............................................................................................................................................ 6Зурлар төркеме. «Уйный-уйный үсәбез» проекты буенча тематик план ...................................................................................................... 58«Уйный-уйный үсәбез» проекты (5-6 яшьлек балалар өчен) ............................................................................................................................ 60Мәктәпкә әзерлек төркеме. «Без инде хәзер зурлар — мәктәпкә илтә юллар» проекты буенча тематик план ................................ 90«Без инде хәзер зурлар — мәктәпкә илтә юллар» проекты (5-6 яшьлек балалар өчен) ........................................................................... 92

Для улучшения работы сайта и его взаимодействия с пользователями мы используем файлы cookie. Продолжая работу с сайтом, Вы разрешаете использование cookie-файлов. Вы всегда можете отключить файлы cookie в настройках Вашего браузера.